Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox): Eylül 2024’te Artan Riskler ve Güncel Bilgiler
Özellikle COVID-19 pandemisinin ardından, Orta ve Batı Afrika'dan yayılmaya başlayan bu hastalık, şimdi birçok ülkede salgın haline gelmiş durumda. İşte Maymun Çiçeği Virüsü ile ilgili bilmeniz gerekenler:
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Nedir?
Maymun Çiçeği Virüsü, Ortopoksvirüs ailesine ait bir virüstür ve zoonotik yani hayvanlardan insanlara bulaşabilen bir hastalıktır. İlk olarak 1958'de Afrika'dan getirilen maymunlarda tespit edilmiştir ve 1970 yılında Afrika'da bir çocukta ilk insan vakası ortaya çıkmıştır. Bu virüs, genellikle enfekte bir kişi veya hayvanın cilt lezyonları ya da vücut sıvılarıyla doğrudan teması yoluyla bulaşır. Özellikle Orta ve Batı Afrika’da endemik olan hastalık, 2022’den itibaren dünya çapında bir salgına dönüşmüştür.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Varyantları Nelerdir?
Mpox virüsünün iki ana genotipi bulunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından tanımlanan bu varyantlar:
- Orta Afrika Soyu (Clade I): Bu varyant, Batı Afrika varyantına göre daha şiddetli belirtiler gösterme eğilimindedir ve daha bulaşıcı olabilir.
- Batı Afrika Soyu (Clade II): 2022’de dünya genelinde geniş bir yayılma göstermiştir ve Tip IIa ve Tip IIb olarak iki alt varyanta ayrılmaktadır. Tip IIb varyantı, son salgında daha yaygın olarak görülmektedir ve 2023 sonrası bazı vakalar bu varyantla ilişkilendirilmiştir.
Haziran 2024 itibarıyla, DSÖ tarafından Tip Ib olarak adlandırılan yeni bir varyant da tanımlanmıştır. Bu varyantın daha bulaşıcı olabileceği ve hastalığın daha ağır seyredebildiği düşünülmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Nasıl Bulaşır?
Maymun Çiçeği Virüsü, çeşitli yollarla bulaşabilir:
- Hayvanlardan İnsana: Enfekte hayvanların kanı, vücut sıvıları, deri veya mukoza lezyonlarıyla doğrudan temas yoluyla, hayvan ısırıkları, tırmalama veya çiğ/az pişmiş et tüketimiyle bulaşır.
- İnsandan İnsana: Enfekte kişinin lezyonları, solunum damlacıkları, cinsel ilişki veya uzun süreli yakın temas gibi yollarla bulaşır. Ayrıca, kontamine olmuş giysiler, yatak örtüleri ve havlular da bulaş riskini artırır.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Belirtileri Nelerdir?
Maymun Çiçeği Virüsü enfeksiyonunun belirtileri genellikle virüse maruz kaldıktan 3 hafta içinde ortaya çıkar. Yaygın belirtiler şunlardır:
- Ateş: Genellikle hastalığın başlangıcında görülür.
- Kaşıntılı Deri Döküntüleri: Önce düz lezyonlar olarak başlar, ardından kabarır ve içi sıvı dolu kabarcıklara dönüşür.
- Lenf Bezlerinde Şişme: Özellikle boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerinde görülür.
- Baş Ağrısı, Kas ve Sırt Ağrısı: Enfekte olan kişilerde yaygın olarak gözlemlenir.
- Titreme, Bitkinlik: Genel halsizlik ve yorgunluk hali.
- Solunum Yolu Sorunları: Boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, öksürük gibi belirtiler görülebilir.
Maymun Çiçeği Hastalığının Evreleri Nelerdir?
Maymun Çiçeği hastalığı üç evrede kendini gösterir:
- Kuluçka Dönemi: Virüse maruz kaldıktan 1-2 hafta sonra başlar ve semptom gösterilmez.
- Prodrom Dönemi: Erken belirtilerin görüldüğü evredir. Ateş, yorgunluk, baş ağrısı ve lenf düğümlerinde şişme gibi semptomlar ortaya çıkar.
- Döküntü Dönemi: Lezyonlar görünmeye başlar ve hastalığın en bulaşıcı dönemidir. İlk başta düz, ardından kabarık ve içi sıvı dolu hale gelir. Döküntüler 1-2 hafta içinde kabuklanır ve dökülür.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis genellikle klinik belirtiler ve hastanın sağlık geçmişi değerlendirilerek yapılır. Laboratuvar testleri, özellikle lezyon örneklerinden yapılan PCR testleri, tanıyı doğrulamak için kullanılır.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Nasıl Korunulur?
Korunma önlemleri şunları içerir:
- Kişisel Hijyen: Elleri sık sık yıkamak, kişisel hijyene dikkat etmek.
- Temas Kaçınma: Enfekte kişilerle yakın temastan kaçınmak.
- Koruyucu Ekipman Kullanımı: Enfekte hayvanlarla temasta koruyucu giysiler kullanmak.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi genellikle semptomatik olup, ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler kullanılabilir. Antiviral ilaçlar da tedavi sürecinde destekleyici olabilir. Şiddetli vakalarda hastaneye yatış gerekebilir.
Maymun Çiçeği için Aşı Var mı?
Evet, maymun çiçeği virüsüne karşı bazı aşılar mevcuttur ve risk gruplarına uygulanabilir. Ancak, aşının her bölgede erişilebilirliği değişebilir.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) ile İlgili Sık Sorulan Sorular
- Maymun Çiçeği Virüsü Hangi Bölgelere Yayıldı?: Orta ve Batı Afrika başta olmak üzere, dünya genelinde birçok ülkeye yayılmıştır.
- Hastalığın Tedavisinde Nelere Dikkat Edilmelidir?: Semptomları hafifletici tedaviler ve hijyen önlemleri kritik öneme sahiptir.
Maymun Çiçeği Virüsü hakkında daha fazla bilgi ve güncellemeler için sağlık otoritelerini takip etmek önemlidir.
