SAĞLIK

Zaman içinde kan grubu değişebilir mi? İşte uzmanından yanıt

Genetik kodlar yoluyla biyolojik olarak belirlenen kan gruplarının, ömür boyunca değişmeyeceği kesindir.

Abone Ol

Fakat bilim insanlarının yaptıkları son araştırmalara göre, kan grubunun bazı ‘istisnalar’ yoluyla değişebileceğini ifade ediyor. Kan grubunu belirtmek için A-B-0 sistemi ile Rh faktörü sistemini birlikte kullanılarak söylenir. Bu sistemler, alyuvar hücrelerinizin yüzeyindeki antijen adı verilen işaretçi moleküllerin varlığını ya da yokluğunu ifade eder. A grubu kanda A antijeni, B grubu kanda B antijeni ve AB grubu kanda her iki antijen bulunduğunu göstermektedir. 0 grubu kanda ise bu antijenler yer almaz. Rh faktörünü belirleyen proteinin varlığı ise kan grubumuza eklediğimiz artı ya da eksi işaretleriyle gösterilmektedir.


Olası kan nakli durumunda farklı antijenlere sahip kanın vücuda girmesi bağışıklık yanıtını tetikleyebileceği için hangi kan grubu herkes tarafından bilinmektedir. Bu sebeple kan grubunun ömür boyunca değişme olasılığı göz önüne dahi alınmamalıdır. Genetik olarak aktarılan kan grupları ‘değişmez’ olarak kabul edilirken, hücrelerin dışına uzanan moleküllerin çeşitliliği kan grubunun değişebilmesine olanak sağlamaktadır. Genetik kodlara göre yeni kan hücresi oluşturmaktan sorumlu hematopoetik kök hücrelere (HKH) başta kemiklerimiz olmak üzere vücudun pek çok yerinde rastlanmaktadır. Bazı kanser türleri ve otoimmün hastalıklar gibi sebeplerle bu hücreler zarar görebildiği ya da yok olabildiği için yenilerine ihtiyaç duyulabilmektedir. Böyle durumlarda hastanın sağlıklı vücut bölümlerinden ya da bir donörden HKH nakli gerçekleştirilmektedir. Farklı kan grubu genetik koduna sahip bir donörden HKH nakledilmesi durumunda, farklı antijen türü içeren alyuvarlar üretilebilmektedir. Bu durum hastanın kan grubunun değişme olasılığını ortaya çıkarmaktadır.


TUBİTAK'ta yer alan bir araştırmaya göre, henüz alyuvarlara dönüşmemiş kök hücrelerde kan grubunu belirleyen antijenler bulunmadığından nakil sonrası bağışıklık yanıtının harekete geçmemesi için öncelikle donör ve hasta arasında insan lökosit antijeni (HLA) eşleşmesine bakılmaktadır. Birçok hücremizde bulunan bu antijenler, bağışıklık sistemimizin yabancı hücreleri ayırt edebilmesi için kullanılmktadır. Kan bağışlarını daha etkili hâle getirmek için çalışan araştırmacılar, bir bakteriden yararlanarak kan grubu değişikliği yapılabileceğini ortaya koydu. Streptococcus pneumoniae türü bakterilerden elde edilen bir enzim, alyuvarlardaki A ve B antijenlerini kırparak bağışlanan kanın grubunu 0’a dönüştürebilmektedir. Enzimin deneylerle daha etkin çalışması başarıldığında, kan bağışı bekleyen alıcılara daha hızlı kan yönlendirmesi yapılma olasılığını düşünülmektedir.