Bu deyim, kişinin her durumda tetikte olduğunu, bir şeye karşı farkındalığının yüksek olduğunu anlatır. Yani, birisi "afyonu patlamamış" diyorsa, o kişi genellikle temkinli, dikkatsiz veya uyanık olmayan biri olarak tanımlanabilir.
Deyimin kökenine bakıldığında, afyon, bilindiği gibi uyuşturucu özellikleri olan bir madde ve eskiden çok güçlü bir uyarıcı veya sedatif olarak kullanılmıştır. "Afyonu patlatmak" ifadesi, bir şeyin çok güçlü bir şekilde etkisini göstermesi anlamına gelirken, "afyonu patlamamak" da, kişi ya da durumun etkisiz, uyanık olmayan ya da hareketsiz olduğunu ima eder.
Özetle, bu deyim genellikle dikkatli ve uyanık olmakla ilgili kullanılır, ama temkinli olmayan birini anlatmak için de kullanılabilir.